به نقل از «تین نیوز»

شمشیر دو لبه کریدور ریلی «ترانس افغان» در برابر راه آهن ایران

تاریخ انتشار: ۶ فروردین ۱۴۰۳ | کد خبر: ۴۰۰۱۰۴۵۵

تین نیوز  

 کریدورهای تجاری طی سال های اخیر از اهمیت زیادی برخودار شده اند. به طوریکه بسیاری از کارشناسان فعال در زمینه اقتصاد حمل و نقل، قرن حاضر را قرن «جنگ کریدورها» می دانند. ظهور کشورهای جدید در صنعت حمل و نقل مانند لهستان و تبدیل شدن آنها به هاب های مهم باری جهان، گواه اثبات این ادعا است.

به گزارش تین نیوز به نقل از پایگاه خبری ریل نیوز؛ علاوه بر کریدورهای قدیمی و باستانی جهان مانند جاده ابریشم، امروزه به لطف روی کار آمدن فناوری های جدید به ویژه در بخش راهسازی، شاهد ساخت و ایجاد کریدورهای بزرگی چون کریدور همکاری اقتصادی پاکستان و چین (CPEC)  و شاخه های متعدد ابتکار کمربند و جاده چین (BRI) هستیم.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همین موضوع می تواند مضاف بر ایجاد درآمدهای ارزی جدید برای کشورها، تهدید برای مسیرهای سنتی و قدیمی نیز محسوب شود.

کریدور «ترانس افغان» و ویژگی های های آن

یکی از تازه ترین کریدورهای تازه وارد به منطقه غرب آسیا، کریدور ترانس افغان است که از ازبکستان آغاز شده و تا بندر گوادر پاکستان کشیده خواهد شد. طرح این کریدور نخستین بار در سال ۲۰۱۰ از سوی دولت ازبکستان و با هدف اتصال کشورهای منطقه آسیای میانه به آب های گرم جنوب در سواحل پاکستان مطرح شد. سرمایه گذار اصلی این کریدور ۵۷۳ کیلومتری، راه آهن ازبکستان بوده و روند احداث آن با ساخت خط ریلی حیرتان – ترمذ آغاز شده است. این خط آهن در ۱۰ کیلومتری شهر ترمذ در خاک ازبکستان و ۷۵ کیلومتری شهر مرزی حیرتان واقع شده است.

علاوه بر راه آهن ازبکستان، از سه کشور عربستان، قطر و امارات به عنوان دیگر سرمایه گذاران کریدور ریلی ترانس افغان نام برده می شود. همچنین، بانک توسعه آسیایی نیز بخشی از هزینه ۴.۵ میلیارد دلاری احداث این کریدور را بر عهده گرفته است. «شوکت میر ضیایف» رئیس جمهوری ازبکستان که تلاش مجدانه ای برای ساخت کریدور ریلی ترانس افغان طی ماه های اخیر به کار بسته، هفته گذشته در دیدار با ولادیمیر پوتین، همتای روسی خود از روسیه دعوت کرد تا در پروژه بزرگ ساخت این کریدور ریلی مشارکت نماید. در مجموع، می توان گفت که پروژه کریدور ریلی ترانس افغان از اهمیت بالایی برای ازبکستان و البته طالبان برخوردار است. در صورت راه اندازی این کریدور، کشورهای محصور در خشکی آسیای مرکزی با استفاده از شبکه ریلی ازبکستان به آب های گرمجنوب منتصل شده و در عضو، افغانستان نیز از درآمد ترانزیتی بالایی برخوردار خواهد شد.

موانع و مشوق های موجود بر سر راه احداث کریدور ترانس افغان

درست مانند هر پروژه عمرانی دیگر، کریدور ریلی ترانس افغان نیز نقاط قوت و ضعف خاص خود را دارد. اگرچه کشورهای سرمایه داری همچون قطر، عربستان و امارات به همراه نهادهای بزرگ بین المللی در پشت پرده ساخت این کریدور ریلی حضور دارند؛ اما مناسبات میان طالبان و دولت های خارجی هنوز به مرحله ای از ثبات نرسیده که بتواند اعتماد سرمایه گذاران برای ورود به پروژه های زیرساختی افغانستان را به خود جلب نماید.

نکته دیگر مربوط به شرایط توپوگرافی افغانستان به ویژه در بخش های همسایه ایالت وزیرستان پاکستان است. مسیر مذکور دارای گردنه ها و دره های متعددی است که نیازمند احداث پل های ریلی با صرف هزینه و زمانی بالا است. همچنین، ساخت چنین زیرساخت هایی نیازمند مشارکت قدرت های بزرگی همچون چین بوده و بدون مشارکت پکن در ساخت کریدور ترانس افغان، بعید به نظر میرسد چنین پروژه ای عملیاتی شود.

با اینحال، نقاط قوت متعددی نیز بر سر راه ساخت کریدور ریلی ترانس افغان وجود دارد که می بایست به عنوان پتانسیل های این مسیر مد نظر قرار گیرند. به عنوان مثال، مساله تامین امنیت خطوط ریلی و جاده های عبوری از جنوب افغانستان که به صورت سنتی در دستان نیروهای طالبان است، به لطف روی کار آمدن امارت اسلامی افغانستان و انتقال قدرت به طالبان تا حد زیادی محقق شده و نگرانی چندان خاصی در این خصوص وجود ندارد.

از سوی دیگر، باید در نظر داشت که کریدور ترانس افغان در امتداد مسیر خود، با کریدور همکاری اقتصادی پاکستان و چین یا همان CPEC همسو شده و حتی مقصد نهایی مشترک هر دو کریدور نیز بندر گوادر بوده که نقطه کانونی CEPC به حساب می آید. لذا، بعید نیست که چینی ها نیز برای مشارکت در ساخت این کریدور اعلام آمادگی نمایند.

ترانس افغان، شمشیری دولبه در برابر حمل و نقل ریلی ایران

از منظر حمل و نقل ریلی ایران و لزوم رصد مسیرهای رقیب، به نظر می رسد خط ریلی حیرتان – ترمذ و کریدور ترانس افغان، به دلیل پیمودن مسیری هم طول با مسیر ریلی سرخس – چابهار در ایران، دستکم در نگاه نخست به عنوان مسیری رقیب برای مسیرهای ترانزیتی کشورمان محسوب شود. به ویژه، در صورت بررسی رقابت تنگاتنگ دو بندر اقیانوسی ایران و پاکستان یعنی چابهار و گوادر، این رقابت بیش از از پیش در کانون توجه قرار خواهد گرفت.

اما نکته مهم اینجاست که بنا بر مشکلات موجود بر سر راه ساخت کریدور ریلی ترانس افغان که پیشتر به اهم آنها پرداخته شد؛ بعید به نظر می رسد ساخت چنین کریدوری دستکم طی سال های نزدیک محقق شود. لذا، قطعه خط حیرتان – ترمذ تنها بخش این کریدور ریلی خواهد بود که امکان عملیاتی شدن دارد. از سوی دیگر، راه آهن خواف – هرات نیز قرار است در ادامه مسیر خود به شهرهای مزارشریف و نهایتا حیرتان متصل شود. اگرچه بخش مهمی از این مسیر در جریان جنگ داخلی میان نیروهای طالبان و دولت اشرف غنی از بین رفت؛ اما در صورت بازسازی مجدد این خط، هر دو کشور ازبکستان و افغانستان قادر خواهند بود با استفاده از مسیر ریلی ایران به آب های گرم جنوب دسترسی داشته باشند.

ذکر این نکته نیز بسیار حائز اهمیت است که میزان درگیری میان طالبان و اسلام آباد بر سر مسائل متعدد، از امنیت مرزی گرفته تا موضوع مهاجرین غیرقانونی افغان حاضر در خاک پاکستان تا حد زیادی بالا گرفته که همین موضوع نیز زمینه هر گونه همکاری میان دو طرف در زمینه توسعه زیرساخت های ارتباطی را تضعیف خواهد کرد. لذا، در حال حاضر، اتمام فرآیند ساخت مسیر ریلی چابهار – زاهدان و بازسازی مجدد پروژه ریلی خواف – هرات می بایست در اولویت های پروژه های زیرساختی فرامرزی راه آهن ایران قرار گیرد.

بدیهی است با توجه به وضعیت مشروح، در صورت اقدام سریع و به موقع ایران برای بازسازی خط ریلی خواف – هرات و با توجه به اختلافات موجود میان طالبان و اسلام آباد، امکان تغییر مسیر کریدور ترانس افغان به سمت شبکه ریلی ایران وجود دارد.

  آخرین اخبار حمل و نقل را در پربیننده ترین شبکه خبری این حوزه بخوانید

منبع: تین نیوز

کلیدواژه: کریدور ریلی راه آهن ایران اقتصاد حمل و نقل ریلی ترانس افغان خط آهن حیرتان کریدور ریلی ترانس افغان کریدور ترانس افغان ساخت کریدور ریلی ایران حمل و نقل راه آهن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.tinn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «تین نیوز» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۴۰۰۱۰۴۵۵ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

قطار پیشرفت در ایستگاه همدان

پروژه راه آهن همدان-سنندج که تا پیش از دولت سیزدهم نزدیک به ۶۰ درصد پیشرفت داشت آبان ماه سال ۱۴۰۲ همزمان با سفر رئیس جمهور و هیات دولت به استان کردستان به بهره برداری رسید تا بخش بزرگی از پازل خط ریلی غرب کشور تکمیل شود.

تکمیل و بهره برداری از خطوط ریلی در غرب کشور علاوه بر مزیت‌های نسبی در ابعاد مختلف و در عرصه داخلی، اهمیت فراوانی نیز در صحنه بین المللی دارد؛ به گفته کارشناسان تکمیل خطوط ریلی غرب کشور می‌تواند راه آهن آسیای میانه را به کرانه‌های مدیترانه متصل کند و خود یک کریدور مطمئن و توسعه مدارانه به دیگر نقاط دنیا هم محسوب شود.

همدان به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین، با تمدن شهرنشینی سه هزار ساله، از دیرباز تاکنون به عنوان پل ارتباطی منطقه غرب کشور شناخته می‌شود و به گواه تاریخ، از چند هزار سال پیش، این شهر در مسیر جاده تاریخی ابریشم قرار گرفت؛ جاده‌ای که یکی از شاهراه‌های مهم بازرگانی در قاره آسیا و حتی دنیا بود و با گذر از دیار هگمتانه، تمدن ملل مختلف را به این خطه از ایران زمین، پیوند می‌زد.

هم اینک به واسطه این خط آهن، استان‌های غربی کشور که سالیان سال در انتظار شنیدن سوت قطار بودند ارتباط ریلی شان با پایتخت برقرار شده است به گونه‌ای که استان کرمانشاه به واسطه راه آهن جنوب همدان و استان کردستان نیز به واسطه راه آهن مرکزی همدان به شبکه ریلی کشور متصل شده اند.

حالا در کنار زمزمه‌های برقراری مجدد پرواز‌های فرودگاه همدان، خط آهن می‌تواند نقش اساسی در تکمیل پازل ارتباطی پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین ایفا کند.

علاوه بر جابجایی مسافران، انتقال و حمل و نقل بار نیز یکی از مهم‌ترین دستاورد‌های احداث این خطوط ریلی محسوب و موجب کاهش قابل توجه هزینه‌های جابجایی کالا می‌شود که این موضوع می‌تواند منجر به تقویت و توسعه بخش تولید و صنعت در همدان شود.

راه آهن غرب کشور کریدور شرق به غرب آسیا

طرح راه‌آهن غرب کشور به طول ۶۰۵ کیلومتر به صورت یک خطه در حال اجرا است که محور‌های سمنگان به اراک به طول ۲۶۷ کیلومتر، کرمانشاه به خسروی به طول ۲۶۳ کیلومتر و همدان به ملایر به طول ۷۵ کیلومتر را شامل می‌شود؛ در حالی‌که به تازگی خطوط راه آهن غرب کشور تا کرمانشاه رسیده و تعداد ۱۳ ایستگاه در این مسیر پیش بینی شده است.

در این میان خطوط ریلی از ایستگاه ملایر - فیروزان - کرمانشاه به طول ۱۷۷ کیلومتر در مدار بهره برداری قرار دارد و همچنین با ساخت راه آهن ملایر-همدان، مناطق غرب کشور به شرق و جنوب متصل خواهد شد و بدون شک امکان ارتباط ریلی غرب کشور را با تهران و شبکه راه آهن سراسری فراهم خواهد کرد.

اتصال مناطق غربی کشور به شبکه سراسری راه‌آهن، ایجاد بخشی از کریدور (راهرو) ریلی شرق به غرب آسیا از کشور‌های آسیای میانه تا دریای مدیترانه، بهره مندی زائران عتبات عالیات از حمل و نقل ایمن ریلی، افزایش سهم قطار در ترانزیت کالا و مسافر داخلی و بین المللی و در نتیجه کاهش سوانح رانندگی و مصرف سوخت، توسعه اقتصادی مناطق غربی کشور و بهره مندی صنایع کشاورزی، دامپروری و صنعتی از حمل و نقل ریلی، از جمله اهداف و مزیت‌های بهره‌برداری از این طرح بزرگ ملی ریلی است.

راه‌آهن همدان - سنندج؛ تکمیل پازل توسعه

مزیت‌های راه آهن بر هیچ‌کس پنهان نیست و شکل‌گیری آن در دیار هگمتانه و در مسیر راه تاریخی ابریشم یادگار زیبایی را از دولت مردمی برای آیندگان مانا می‌گذارد.

پروژه راه آهن همدان - سنندج نیز جزو پروژه‌های مصوب "مهر ماندگار" در سال ۱۳۸۳ بود که فاز نخست آن از تهران به همدان در سال ۱۳۹۶ به بهره برداری رسید و ریل گذاری فاز دوم که شامل مسیر همدان - سنندج است با دولت مردمی سیزدهم مهر سال گذشته به پایان رسید و مورد بهره برداری قرار گرفت.

طول خط آهن تهران - همدان - سنندج حدود ۴۲۰ کیلومتر است که مسیر تهران تا همدان به طول ۲۷۰ کیلومتر بوده و به بهره‌برداری رسیده است، مسیر فاز دوم این خط ریلی از همدان به سنندج نیز ۱۵۱ کیلومتر طول دارد در سه قطعه تعریف شده که حدود ۶۴ کیلومتر آن در استان همدان و باقی‌مانده آن در استان کردستان واقع شده که آبان پارسال در مدار بهره برداری قرار گرفت.

پروژه راه آهن همدان-سنندج دارای هفت ایستگاه بهار، آق بلاغ، دوسر، قروه، آونگان، دهگلان و سنندج است.

طول قطعه یک این پروژه ۶۴.۵ کیلومتر، قطعه دوم ۵۶ کیلومتر و قطعه سوم ۲۹.۵ کیلومتر است. این خط راه آهن یک خطه، دارای ۶ متر مسیر عرضی بوده و طول پل‌های موجود در آن ۲ هزار و ۵۲۴ متر است.

ظرفیت انتقال مسافر این مسیر در سال ۳۰۰ هزار نفر و باری ۵۰۰ هزار تُن است که بر اساس برنامه مقرر شده این رقم در بخش مسافری در سال ۱۴۲۰ به ۶۰۰ هزار نفر و ظرفیت انتقال بار نیز به یک میلیون تن افزایش یابد.

برای اجرای طرح راه آهن همدان - سنندج تا سال ۱۳۹۷ فقط ۵۰ میلیارد ریال اعتبار هزینه شده بود، اما دولت سیزدهم ۱۴ هزار میلیارد ریال به این پروژه اختصاص داد که تلاش مدیران اجرایی دولت مردمی را در به سرانجام رساندن این پروژه نشان می‌دهد.

بی شک بهره برداری از این پروژه که آرزوی دیرینه مردم استان‌های غرب کشور را محقق کرد می‌تواند توسعه جهشی در بخش‌های مختلف را برای استان همدان به همراه داشته باشد.

راه آهن جنوب همدان راه ارتباطی کشور‌های همسایه غربی

در جنوب استان و در شهرستان ملایر نیز استان همدان یک خط آهن جداگانه دارد که یک سوی آن به اراک، قم و تهران ختم می‌شود و از سوی دیگر به نهاوند، کرمانشاه و مرز ایران و عراق خاتمه می‌یابد.

حالا بیش از چهار سال است که عملیات ساخت راه‌آهن همدان - ملایر نیز کلید خورده است؛ طرحی که ۲ خط ریلی غرب کشور را به هم متصل می‌کند، همدان که پیش از این در جنوب استان و در منطقه ملایر دارای راه آهن بود، برای رونق خط آهن جنوبی خود به این طرح نیاز داشت.

طرح راه آهن همدان - ملایر به طول ۷۵ کیلومتر با هدف گسترش شبکه ریلی در غرب کشور و آسان سازی ارتباطات و ترانزیت کالا به ویژه زائران عتبات عالیات در حال ساخت است.

کاهش ترافیک جاده‌ای به عنوان بخشی از طرح کلی راه‌آهن غرب کشور محسوب می‌شود که علاوه بر اهداف یاد شده کاهش مسیر ریلی تهران به مرز خسروی را نیز در پی دارد.

این خط ریلی در ۲ قطعه ساخته می‌شود که قطعه نخست آن به طول ۴۱.۵ کیلومتر از ایستگاه راه آهن همدان آغاز و پس از عبور از ایستگاه‌های گل کهریز، طاسبندی و کهریز به ایستگاه ملایر منتهی می‌شود.

این خط آهن که در ۲ قطعه در دست اجراست در قطعه اول به طول ۴۲ کیلومتر در محدوده‌هایی که آزادسازی انجام شده، با ۴۵ درصد پیشرفت فیزیکی در حال احداث است و قطعه دوم به طول ۳۳ کیلومتر نیز بیش از ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد.

راه آهن همدان - ملایر به دلیل کاهش مسیر حدفاصل تهران تا ملایر، نسبت به مسیر فعلی تهران - قم - اراک - ملایر جاگزینی مناسب برای ترانزیت کالا و مسافر بین تهران و ملایر ارزیابی می‌شود.

اعتبارات اولیه اجرای این طرح ۶۸۹ میلیارد ریال و شرکت سکاف پیمانکار اجرای طرح و مشاور آن مهندسان مشاور راه آهن راه اعلام شده است.

این مسیر در ادامه با عبور از شهر‌های کنگاور، صحنه، کرمانشاه، اسلام آباد غرب، گیلان غرب و قصرشیرین در نهایت به مرز خسروی (مرز ایران و عراق) متصل می‌شود.

ادامه خط یاد شده از طریق خانقین، بغداد، موصل، قامشلی، دیرالزور، رقه و حلب به بندر لاذقیه در دریای مدیترانه ختم می‌شود.

با بهره برداری از این طرح خطوط ریلی غرب کشور، تهران را از ۲ مسیر همدان به مرز خسروی و در نهایت بندر لاذقیه در ساحل دریای مدیترانه متصل می‌کند.

همچنین به عنوان یکی از اولویت‌های مهم و کلیدی دولت سیزدهم، قرار است پنج مرکز استان به خط راه آهن سراسری متصل شوند که می‌توان گفت با اجرای این طرح راهبردی، توسعه این استان‌ها بر مدار ریلی قرار می‌گیرد.

خط ریلی ملایر به کرمانشاه که بخشی از شبکه ریلی غرب کشور به شمار می‌رود، دارای هشت ایستگاه در شهر‌های ملایر، کهریز، شادمانه، فیروزان، زاگرس، گاماسیاب، بیستون و ایستگاه باری و مسافری کرمانشاه است و قرار است روزانه یک رام قطار با ظرفیت ۲۰۰ مسافر به صورت رفت و برگشت از طریق ایستگاه ملایر - مشهد جابه جا شوند.

اختصاص سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال به راه‌آهن همدان- ملایر

دولت سیزدهم اعتبارات تکمیل پروژه راه آهن همدان-ملایر را افزایش داده است و سال گذشته سه هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال اعتبار به آن پروژه تخصیص داد.

راه‌آهن همدان - ملایر یکی از پروژه‌هایی است که استاندار همدان تاکید جدی بر اجرای آن دارد و با پیگیری‌های وی، اعتبار مورد نیاز برای این پروژه در نظر گرفته شد.

در حال حاضر این پروژه تا گردنه زاغه در محور ملایر به همدان اجرا شده و تکمیل آن موجب اتصال ۲ شبکه راه‌آهن در شمال به جنوب کشور به استان همدان می‌شود.

گسترش شبکه ریلی کشور، کمک به توسعه و پیشرفت مناطق غرب کشور، تکمیل کریدور ریلی شرق به غرب کشور و گسترش مبادلات تجاری با کشور‌های همسایه غربی ایران نیز از دیگر مزایای این طرح مهم در منطقه غرب کشور به حساب می‌آید.

باشگاه خبرنگاران جوان همدان همدان